پژوهشی در جلوه‌های آیات الهی بر آثار هنری ایرانی ـ اسلامی

چکیده جلوه‌های آیات الهی با زبان و خط عربی، پس از اسلام بر آثار هنری ایران تاثیرگذار بوده است و سکه‌های مزین به آیه‌های قرآنی قرن اول هـ. .ق. صحه بر آن می‌گذارد. این پژوهش، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که جلوه‌های آیات الهی در ارتباط با آثار هنری ایرانی‌ ـ اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ و فرضیه تحقیق مبتنی بر آن است که محتوا و مضامین کتیبه‌نگاری آثار هنری ایرانی ـ اسلامی، بیانگر جلوه‌های آیات الهی متناسب با کاربری آثار هنری است. داده‌های پژوهش، بررسی 120 اثر هنری موزه ملی ایران است که از این میان، حدود 32 اثر به صورت مستقیم (معرفی در متن)، 52 اثر غیرمستقیم (بهره‌گیری از محتوای کتیبه‌ها در متن) و 37 اثر دارای کتیبه‌های مشابه و تکراری بودند و تحلیل و نتیجه‌گیری پژوهش مستند به کل جامعه آماری است. نتیجه‌ی بررسی، بیانگر آن است که مضامین و مفاهیم کتیبه‌نگاری جلوه‌های آیات الهی با کاربرد هر اثر هنری ارتباط مستقیم دارد و محتوای کتیبه‌ها، یافته‌های پژوهش را در دو گروه آثار وابسته به معماری (با مضمون ارشادی) و آثار هنری صنایع ظریفه (با محتوای حفاظت بخشی، و ولایت‌پذیری و...) قرار می‌دهد.